Uitwisselingprogramma CoNeCtYVe
Tijdens mijn deelname aan het CoNeCtYVe-uitwisselingsprogramma heb ik een schat aan ervaringen en kennis opgedaan over het inrichten van jeugdvriendelijke en leefbare buurten. Dit programma, dat anderhalf jaar duurde, bracht gemeenten en organisaties uit Nederland en Vlaanderen samen om ervaringen uit te wisselen en te werken aan een gezamenlijke visie: buurten waar kinderen en jongeren zich veilig, gehoord en gestimuleerd voelen.
De aanleiding voor dit programma was het besef dat een jeugdvriendelijke omgeving niet overal vanzelfsprekend is. Hoewel kinderen en jongeren vaak de meest intensieve gebruikers van de publieke ruimte zijn, worden hun behoeften en meningen vaak onvoldoende meegenomen in de besluitvorming. CoNeCtYVe heeft deze leemte willen dichten door jongeren niet alleen een stem, maar ook een volwaardige plek aan de tafel te geven. Door te leren van elkaar en samen te werken, hebben we concrete stappen gezet om buurten kindvriendelijker te maken.
Drie rode draden stonden centraal tijdens het programma, en deze hebben mijn inzicht in wat een jeugdvriendelijke buurt werkelijk betekent, enorm verdiept:
1. Jeugdparticipatie
Ik heb gezien hoe waardevol het is om kinderen en jongeren écht te betrekken bij het vormgeven van hun eigen leefomgeving. Betekenisvolle jeugdparticipatie is meer dan alleen vragen wat ze willen; het gaat om het serieus nemen van hun ideeën en die daadwerkelijk verwerken in beleid en uitvoering. Een krachtig voorbeeld hiervan is het project KRAKE Family Community, waarin jongeren vanaf het begin betrokken waren bij de vraag hoe hun dorpen in een krimpregio toekomstbestendig gemaakt konden worden. Hun frisse en creatieve ideeën leidden niet alleen tot concrete resultaten zoals speel- en beweegtuinen, maar ook tot een cultuurverandering onder volwassenen die de waarde van de stem van jongeren zijn gaan inzien.
2. Proces en samenwerking
Een jeugdvriendelijke buurt ontstaat niet door de inspanningen van één partij. Tijdens het programma werd steeds duidelijker dat samenwerking tussen gemeenten, jongeren, maatschappelijke organisaties en andere belanghebbenden essentieel is. Ik leerde hoe belangrijk het is om een balans te vinden tussen regie, vrijheid en vertrouwen. In Apeldoorn bijvoorbeeld, zagen we hoe jongeren werden betrokken bij het ontwikkelen van groene schoolpleinen die niet alleen als speelplek, maar ook als ontmoetingsruimte voor de hele buurt dienden. Dit soort samenwerkingen maken het mogelijk om op lokaal niveau grote veranderingen te realiseren.
3. Inhoudelijke keuzes
Het programma heeft me laten zien dat leefbaarheid meer is dan alleen een kwestie van fysieke voorzieningen; het gaat om keuzes die leiden tot inclusie, beweging en sociale interactie. Turnhout is een inspirerend voorbeeld van hoe het anders kan: door zones autoluw te maken en sluipwegen af te sluiten, ontstond er ruimte voor kinderen om veilig buiten te spelen en vrij door hun wijk te bewegen. Deze gedurfde ingrepen tonen aan dat het mogelijk is om buurten te creëren die uitnodigen tot verbinding en beweging, wat uiteindelijk ten goede komt aan de hele gemeenschap.
De deelname aan het CoNeCtYVe-uitwisselingsprogramma heeft op krachtige wijze aangetoond hoe essentieel het is om jeugdparticipatie centraal te stellen en samen te werken aan het vormgeven van jeugdvriendelijke buurten. Het programma liet zien dat betekenisvolle betrokkenheid van jongeren, gecombineerd met samenwerking tussen lokale overheden, maatschappelijke organisaties en de gemeenschap, leidt tot buurten die inclusiever, veiliger en uitnodigender zijn voor iedereen. De gedeelde kennis en ervaringen benadrukken dat succesvolle buurten niet alleen afhangen van fysieke voorzieningen, maar vooral van inhoudelijke keuzes die bijdragen aan verbinding, beweging en sociale cohesie.
Op basis van de inzichten die tijdens het uitwisselingsprogramma zijn opgedaan, is geprobeerd de ervaringen te bundelen in een inspiratiebundel. Hoewel het altijd een uitdaging is om volledig recht te doen aan alle projecten en gesprekken die hebben plaatsgevonden, biedt deze bundel een mooi uitgangspunt voor verdere gesprekken, zowel intern binnen gemeenten als extern met andere belanghebbenden. Daarnaast is er een video ontwikkeld, waarin de belangrijkste lessen en inzichten op een laagdrempelige manier worden samengevat. Deze video helpt om de kennis breder en toegankelijker te verspreiden en is hier te bekijken:
