Mulock Houwer-lezing 2024 – Focus op een mensgerichte jeugdzorg
Tijdens de 13e editie van de Mulock Houwer-lezing, georganiseerd in het Kinderrechtenhuis, werd de toekomst van de jeugdzorg vanuit een vernieuwend perspectief belicht. Levi van Dam, bijzonder hoogleraar Veerkrachtig Opgroeien aan de Universiteit van Amsterdam, bracht de urgente uitdagingen in de jeugdzorg in kaart en presenteerde een krachtige oproep tot verandering.
In zijn lezing benadrukte Van Dam dat Nederland behoort tot de landen waar relatief veel kinderen in institutionele zorg terechtkomen. Dit legt niet alleen een grote druk op kinderen en gezinnen, maar leidt ook tot vragen over de effectiviteit en de menselijkheid van deze aanpak. Van Dam pleitte voor een structurele afname van het aantal kinderen in instellingen. Hij stelde een ambitieus doel: 5.000 kinderen minder in jeugdzorginstellingen binnen vijf jaar. Dit moet gerealiseerd worden door de focus te leggen op netwerkpleegzorg en intensieve ondersteuning van gezinnen, zodat kinderen zoveel mogelijk in hun eigen sociale omgeving kunnen opgroeien.
Tijdens de lezing deelden jongeren en ervaringsdeskundigen hun persoonlijke verhalen. Jay, een van de sprekers, sprak openhartig over de diepe impact van gesloten jeugdzorg op zijn leven. Zijn ervaringen onderstreepten het belang van tijdige en passende hulp, met liefdevolle en persoonlijke zorg op maat. Ook Carmen, die de kracht van een zelfgekozen mentor toelichtte, benadrukte dat jongeren gebaat zijn bij vertrouwen en continuïteit in hun begeleiding.
De lezing bood concrete aanbevelingen om de jeugdzorg toekomstbestendig te maken. Levi van Dam riep op tot een meer mensgerichte benadering waarin netwerkpleegzorg, langdurige begeleiding voor gezinnen en beperking van doorplaatsingen centraal staan. Ook stelde hij dat jongeren en ouders een prominentere rol moeten krijgen in beleidsvorming. Daarnaast pleitte hij voor meer transparantie in het gebruik van data om jeugdzorgprocessen te verbeteren en te monitoren.
Tijdens de vragenronde stelde ik als raadslid de vraag of het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming, dat gericht is op duurzame ondersteuning van gezinnen met een focus op onder andere preventie, maatwerk en samenwerking, een antwoord biedt op de problematiek rondom uithuisplaatsingen. Levi van Dam gaf aan dat hij veel hoopvolle elementen in het toekomstscenario ziet, zoals de integrale benadering waarin zowel ouders als kinderen centraal staan, en de nadruk op de rol van de wijk en de bredere sociale context.
Tegelijkertijd uitte hij zijn zorgen over de spanningen tussen vrijwilligheid, drang en dwang, vooral in relatie tot de circa 9.000 gedwongen uithuisplaatsingen per jaar. Van Dam wees erop dat uithuisplaatsingen op basis van een rechterlijke machtiging soms als vrijwillig worden gekwalificeerd, wat de complexiteit van de praktijk benadrukt. Hij noemde dit een lastig punt binnen het toekomstscenario, omdat het onduidelijk is hoe dergelijke situaties in de nieuwe aanpak worden vormgegeven. Volgens Van Dam is dit een essentiële vraag voor de verdere uitwerking en implementatie van het toekomstscenario.
De Mulock Houwer-lezing is een jaarlijks evenement dat wordt georganiseerd door Defence for Children, het Nederlands Jeugdinstituut en de Canon Sociaal Werk. Deze lezing staat in het teken van pioniers zoals Daan Mulock Houwer, een pleitbezorger van kindgerichte en innovatieve jeugdzorg. Dit jaar benadrukte de lezing opnieuw het belang van verandering en samenwerking om de jeugdzorg toegankelijker en effectiever te maken.
Meer informatie: Bezoek www.nji.nl/mulock-houwer-lezing voor meer informatie over de inhoud van de lezing en de sprekers.