Commissie Samenleving bespreekt voortgang hersteloperatie toeslagenaffaire en brede ondersteuning voor gedupeerden

Tijdens de commissie Samenleving van 11 februari werd de voortgang van de hersteloperatie van de toeslagenaffaire in Barendrecht besproken. De ambtelijke ondersteuning gaf een toelichting op de huidige stand van zaken, de impact van de toeslagenaffaire en de ondersteuning die de gemeente biedt aan gedupeerden. Daarbij werd stilgestaan bij de cijfers, de aanpak van de gemeente en de gevolgen van de nieuwe wetgeving die per 1 januari 2025 in werking is getreden.

Uit de meest recente cijfers blijkt dat er in totaal 342 gedupeerden bekend zijn bij de Belastingdienst die een indicatie hebben dat zij mogelijk recht hebben op compensatie en ondersteuning. De gemeente Barendrecht heeft echter niet met al deze gedupeerden contact, omdat niet iedereen zich bij de gemeente meldt. Dit komt onder andere doordat sommige gedupeerden het vertrouwen in de overheid hebben verloren en terughoudend zijn in het accepteren van hulp. Momenteel hebben 131 gezinnen zich actief gemeld bij de gemeente en gebruikgemaakt van de ondersteuning die wordt geboden. Van deze groep zijn 53 zaken inmiddels afgerond. Dit houdt in dat deze gezinnen voldoende brede ondersteuning hebben ontvangen of dat de doelen in het aanpakplan zijn behaald. In Barendrecht is niet bekend hoeveel kinderen van gedupeerde ouders door de toeslagenaffaire uit huis zijn geplaatst, wat de impact op deze groep moeilijk in te schatten maakt.

Voor de 80 zaken die nog actief zijn, blijft de gemeente ondersteuning bieden op verschillende gebieden, zoals schuldhulpverlening, juridische bijstand, psychosociale ondersteuning en begeleiding naar werk of opleiding. Binnen deze groep is er een specifieke categorie jongeren die als kind zijn getroffen door de toeslagenaffaire en inmiddels 16 jaar of ouder zijn. Voor 19 van deze jongeren is een eigen dossier opgesteld met een individueel behandelplan, omdat zij hun eigen rechten en problematiek hebben los van hun ouders. De gemeente blijft daarnaast wekelijks nieuwe aanmeldingen ontvangen van gedupeerden die alsnog ondersteuning willen.

Tijdens de vergadering werd ook uitgebreid ingegaan op de gevolgen van de nieuwe wetgeving die per 1 januari 2025 van kracht is. Deze wet stelt nieuwe kaders en termijnen voor de ondersteuning van gedupeerden en heeft directe gevolgen voor de manier waarop gemeenten hulp kunnen bieden. Volgens de nieuwe regels moet een eerste gesprek met een gedupeerde binnen acht weken na aanmelding plaatsvinden, en binnen diezelfde periode moet een ondersteuningsplan worden vastgesteld. De invoering van de wet kan ertoe leiden dat de huidige brede ondersteuning die de gemeente biedt, in de toekomst strikter wordt afgebakend en mogelijk wordt afgebouwd.

Binnen de Wet Herstel Toeslagen zijn verschillende groepen opgenomen die elk een eigen regeling hebben. Dit omvat erkend gedupeerden, gedupeerden zonder officiële erkenning, kinderen van erkend gedupeerden, ex-partners van erkend gedupeerden en nabestaanden van erkend gedupeerden. Door deze diverse regelingen ziet de gemeente nu dat steeds meer kinderen zich aanmelden. De ex-partners van erkend gedupeerden zijn nog niet volledig in beeld, en de ervaring leert dat het tijd kost voordat mensen zich melden voor ondersteuning. De gemeente verwacht een verdere toestroom van gedupeerden.

Voor de PvdA is deze kwestie van groot belang, omdat maatwerk essentieel is bij de ondersteuning van gedupeerden. Iedere situatie is uniek en vraagt om een gerichte aanpak die aansluit op de behoeften van de betrokkenen. Daarnaast is het van belang dat de rechtsbescherming goed geregeld is, zodat gedupeerden die het niet eens zijn met een beschikking van het bestuursorgaan de mogelijkheid hebben om in beroep te gaan en hun rechten te verdedigen. Alleen op die manier kan recht worden gedaan aan de mensen die door de toeslagenaffaire zijn getroffen en kan worden voorkomen dat zij opnieuw in een kwetsbare positie terechtkomen.